"برهان"

مسجد جَمْکَران

مسجدی منسوب به امام زمان (عج) در محدوده شهر قم که گفته می‌شود، حسن بن مثله جمکرانی به دستور امام زمان (عج) آن را ساخته است. مسجد جمکران تا دهه پنجاه شمسی، ساختمان کوچک و ساده‌ای داشته، اما پس از انقلاب اسلامی ایران نوسازی شده و بر فضای آن افزوده و تاسیسات و بناهای متعددی پیرامون آن ساخته شده است.چندسالی است افرادی به طور کاملا هوشمندانه و برنامه ریزی شده شبهاتی در مورد این مکان مقدس درفضای مجازی مطرح کرده اند.

یکی ازشبهات مطرح شده ضعف سندی مسجد جمکران می باشد .

 برای اثبات سندمسجد، درمراجعه به کتاب تاریخ قم که از کتاب مونس الحزین از امیرالمومنین (ع) روایتی نقل می‌کند که می‌فرماید، پایین و مشرف به کوه خضر ـ البته اسم کوه خضر سندی ندارد ـ مکانی با برکت ساخته می‌شود. فقط مشکل انتساب کتاب مونس الحزین، به شیخ صدوق است. اگر اینچنین نیز باشد با روش‌های علم الحدیث و درایه الحدیث مشکل حل می‌شود. ابن شهر آشوب که فردی معتبر در زمینه علم حدیث و رجال است در کتاب المناقب خود می‌گوید مونس الحزین متعلق به فتال نیشابوری است و وی در کتاب مونس الحزین به سندی از عیسی بن حسن از امام صادق (ع)، با سند، معجزه‌ای از معجزات امام حسن مجتبی (ع) را  ذکر می‏کند که مسجد جمکران نیز در آن نقل شده است. مرحوم مجلسی از سید محمد بن ابیطالب حسینی در کتاب تسلیه المجالس از کتاب مونس الحزین، حدیثی نقل می‌کند. یعنی این کتاب، کتاب معتبری است. فتال نیشابوری در سال ۵۰۸ به شهادت رسیده و دو قرن بعد نویسنده کتاب تاریخ قم که معاصر شیخ صدوق بود، از این کتاب نقل می‌کند. البته اینگونه نقل کردن باز هم اتفاق افتاده است و نمونه‌های آن نظیر کتاب قاموس الرجال از مرحوم شوشتری که شخصی بسیار متبحر در علم رجال بوده‌ است. نمونه دیگر در کتاب مقنعه شیخ مفید نیز وجود دارد. پس از این جهت که هم این شیوه نقل مرسوم و هم فتال نیشابوری فردی مورد اطمینان است، به یک اطمینان آرامش خاطر در سندیت این مسجد می‌رسیم.

دیگر اینکه درعلم حدیث احادیثی معروف به"من بلغ"داریم که مستندو دارای پشتوانه علمی هستند .دراین احادیث می‌گویند که اگر حدیثی دیده شد که در آن ثوابی گفته شده است، شخص به آن ثواب عمل کند، بعد‌ معلوم شد که چنین چیزی وجود نداشته است، آن شخص ثوابش را می‌برد چون فسق و فجوری انجام نداده، بلکه عمل مقبول و مطلوبی نزد خداوند صورت گرفته است.البته به این شرط که به واسطه انجام آن عمل بدعتی در دین رخ ندهد.

مطلب آخرهم این است که مسجد سند نمی‌خواهد. مسجدی ساخته شده است و گروهی از مومنان به آنجا می‏روند، به امامشان متوسل شده واعمال خیر انجام می دهند. نکته قابل توجه، هوشمندی و تدبیر امام زمان (عج) است که یک کانون اجتماع و پیوند قلب‌های مومنان در دوران انتظار با جغرافیای خاصی در ایران انتخاب کرده که تبدیل به یک کانون هدایت و جریان اصیل دینی برای دنیا شده است وشاید همین موضوع باعث شده دشمنان اسلام احساس خطر کرده و با وارد کردن شبهات بی اساس تلاش می کنندتا این نقطه عطف و اتحادجهان اسلام اعم از شیعه وسنی را دروغین جلوه دهند.

با موارد گفته شده مسئله سندیت از جهات مختلف حل شده است و همینطور می‌بینیم که علمای بزرگ ما که در مسائل حدیثی سختگیر بودند نظیر شیخ مرتضی حائری، در کتاب خود می‌نویسد: «مسجد جمکران دارای ویژگی‌هایی است که سبک عبادی آن با عباداتی که در روایات به ما رسیده است، هماهنگ است». مرحوم آیت الله مرعشی نجفی که از مردان بزرگ رجال معاصر و از خُبره‌های این فن است می‌فرمایند: «من چهل روز در این مسجد بیتوته کرده‌ام.» آیت الله بروجردی که در چهار فقه اهل سنت نیز متبحر بود گفته است: «اگر من می‌توانستم، تمام نماز‌هایم را در این مسجد می‌خواندم.» همچنین امام خمینی (ره) نیز اهتمام ویژه ای به مسجدجمکران داشتند و رهبر انقلاب نیز در طول هفته به این مسجد می‌آیند و شعری زیبا نیز برای آن سروده‌اند. حتی ایشان می‌فرمایند که وقتی سید حسن نصرالله نزد من آمده بود و در حال گفتن مشکلات بود به او گفتم: «من خودم برای حل مشکلات، به مسجد جمکران رفته و آنجا درد و دل می‌کنم.» آیت الله فاضل لنکرانی گفته‌اند که پانصد بار به مسجد جمکران مشرف شده‌ است. آیت الله مکارم شیرازی یک سخنرانی مفصلی دارند که می‏فرمایند: «دستور ساخت این مسجد در بیداری بوده و در خواب نبوده است.» آیت الله بهجت هم مانند دیگر بزرگان مطالب بسیاری در خصوص مسجد جمکران دارند.ایشان در پاسخ به سوالی در مورد زمان رفتن به مسجد فرموده اند: «به دلتان رجوع کنید، چه زمانی اقبال دارد.» بزرگانی نظیر آیت الله گلپایگانی، شیخ محمد تقی بافقی، شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی و… نیز نظر مثبتی به این مسجد داشته‌اند، که خود دلیلی بر سندیت این مسجد مقدس است.

منابع:

1. پایگاه تحلیلی ظهور آنلاینhttp://zohooronline.ir/18571                                                   

2. خبرگزاری تسنیم ، سخنرانی آیت الله نجم الدین طبسی در نشست هم‌اندیشی تخصصی بررسی جایگاه تاریخی و سندی تأسیس و توسعه مسجد مقدس جمکران 

3. خبرگزاری عقیق، ارایه گزارش حجت الاسلام والمسلمین اشکوری

4. فرهنگ نیوز،گفتگو ابنا با حجت الاسلام و المسلمین عزیزالله حیدری 

جمع آوری: مرضیه ساجدی فر – بهار 97